ระบบโซล่าเซลล์ พลังงานทางเลือกของเกษตรกรไทย

ระบบโซล่าเซลล์ เป็นอีกเทคโนโลยีที่เริ่มมีการประยุกต์ใช้อย่างจริงจังในภาคครัวเรือนและภาคการเกษตร เนื่องจากต้นทุนที่เริ่มลดต่ำลงรวมถึงมีความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

นอกเหนือจากนั้นโซล่าเซลล์ยังถือเป็นหนึ่งในตัวแทนของการเปลี่ยนผ่านของยุคสมัย แสดงให้เห็นว่าทุกภาคส่วนของประเทศไทยยังต้องมีการพัฒนาตลอดเวลา เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคทั้งในไทยและสากล

ก่อนจะกล่าวถึงโซล่าเซลล์ ลองย้อนดูการเปลี่ยนผ่านของเทคโนโลยีทางการเกษตร ว่าประเทศไทยกำลังดำเนินไปในทิศทางใดในอนาคต

วิถีชีวิตเปลี่ยนผ่าน การเกษตรสมัยใหม่เปลี่ยนแปลงอย่างไร

การเกษตรของไทยอยู่ด้วยการรวมตัวกันของภาครัฐและภาคประชาชน ซึ่งส่วนมากมีการเน้นด้านการเพิ่มผลผลิตจำนวนมากให้เข้าสู่ตลาด ตามด้วยการเพิ่มคุณภาพของผลผลิต

ชาวนาเพิ่มความรวดเร็วในการไถนาโดยเปลี่ยนจากการใช้กำลังสัตว์อย่างควายมาเป็นใช้เครื่องจักรอย่างรถไถ ชาวสวนใช้ยาฆ่าแมลงเพื่อป้องกันศัตรูพืช คนไทยคงได้เห็นภาพเหล่านั้นจนชินตา แน่นอนว่าบางอย่างส่งผลดีกับการเกษตรในภาพรวม แต่บางอย่างก็มีผลเสียในระยะยาว

สองสามปีที่ผ่านมา กระแสของการภาคเกษตรกำลังจะเปลี่ยนไปอีกครั้ง โดยมุ่งกลับไปเข้าใกล้ธรรมชาติ เป็นมิตรกับผู้บริโภคมากกว่าเดิม เหตุผลนั้นทำให้ประเทศไทยต้องมีนวัตกรรมที่ส่งเสริมการผลิตและสอดคล้องกับธรรมชาติมากที่สุด

นวัตกรรมการเกษตรเพื่อผลลัพธ์ที่ดีกว่า

การเกษตรไทยยังก้าวไปได้อีกไกลทว่ายังต้องอาศัยหนทางและการสนับสนุนที่ถูกต้อง การทำให้เกษตรกรสามารถดูแลตัวเองได้คือส่วนหนึ่งในการพัฒนา อีกส่วนที่ขาดไม่ได้คือนวัตกรรมการเกษตรที่สามารถตอบโจทย์ได้ทั้งเกษตรกรและผู้บริโภคในเวลาเดียวกัน

แน่นอนว่านวัตกรรมการเกษตรไม่ได้ครอบคลุมเฉพาะการปลูกพืชเท่านั้น ยังรวมไปถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิต รวมถึงการแปรรูปด้วย เช่น นวัตกรรมเครื่องกำจัดมอดในข้าว เครื่องอบข้าวลดความชื้น หรือนวัตกรรมแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรอื่นๆ

โดยเฉพาะในปัจจุบันที่สินค้าเกษตรเน้นการแปรรูปมากขึ้น เพื่อขยายตลาดและเพิ่มมูลค่าในการส่งออกไปยังประเทศต่างๆ และการแปรรูปจะเริ่มไม่ได้เลยหากขาดนวัตกรรมด้านพลังงานที่มีประสิทธิภาพ

ซึ่งหนึ่งในนวัตกรรมนั้นคือการประยุกต์ใช้ระบบโซล่าเซลล์นั่นเอง

ทำไมต้องระบบโซล่าเซลล์

พลังงานคือหนึ่งในโครงสร้างพื้นฐานที่ไม่ว่าอุตสาหกรรมใดก็มีความต้องการ ยิ่งในด้านการเกษตรที่มีการพัฒนาสินค้าต่างๆ ร่วมกับชุมชน ที่ต้องการพลังงานปริมาณมากและยังต้องเป็นพลังงานสะอาด เหมาะสมกับคนในชุมชน

โซล่าเซลล์จึงกลายเป็นสิ่งที่ตอบโจทย์ด้านพลังงานพื้นฐานของชุมชนเป็นอย่างดี ซึ่งในระดับโลกเองโซล่าเซลล์ก็มีบทบาทในการช่วยเกษตรกรมาแล้ว ดังนี้

• นวัตกรรมปั้มน้ำโซล่าเซลล์ สามารถผันน้ำจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งได้โดยไม่ต้องลากสายไฟฟ้า สามารถใช้งานได้ดีโดยเฉพาะพื้นที่ที่อยู่ห่างไกล ขาดแคลนแหล่งพลังงาน ไฟฟ้าเข้าไม่ถึงหรือไฟฟ้าขาดความเสถียร
• นวัตกรรมโซล่าเซลล์ควบคู่กับหุ่นยนต์สำรวจแปลงผัก ในตอนนี้หุ่นยนต์ไม่ใช่เรื่องที่แปลกใหม่อีกต่อไปแล้ว แต่การให้พลังงานและการประยุกต์ใช้อย่างมีประสิทธิภาพต่างหากคือสิ่งสำคัญ การเพิ่มโซล่าเซลล์เข้ามาทำให้หุ่นยนต์สามารถชาร์จพลังงานแสงอาทิตย์ได้ด้วยตัวเอง เพิ่มระยะเวลาการทำงานให้นานขึ้น
• ประยุกต์ใช้โซล่าเซลล์ร่วมกับแปลงผักไฮโดรโปนิกส์ แปลงผักไฮโดรโปนิกส์คือแปลงผักที่ไม่ใช้ดิน ใช้เพียงแค่น้ำ ร่วมกับระบบต่างๆ เพื่อให้ปุ๋ย ดูแลรักษาผัก การใช้โซล่าเซลล์เข้าร่วมจะทำให้แปลงผักสามารถอยู่ที่ใดก็ได้ ไม่จำเป็นต้องติดแหล่งพลังงาน หากใช้ควบคู่กับระบบ IoT ยิ่งสะดวกต่อการดูแลรักษา
• ใช้โซล่าเซลล์เพื่อปลูกพืชในทะเลทราย สำหรับประเทศที่มีเขตพื้นที่อยู่ในทะเลทรายเช่น จีน หรือ อียิปต์ ก็เลือกที่จะทำโซล่าฟาร์ม ที่มีประสิทธิภาพมากกว่าโซล่าเซลล์ทั่วไปในการกระจายพลังงานในพื้นที่ร่วมกับโซล่าเซลล์ปกติด้วย

นอกจากจะใช้โซล่าเซลล์เพื่อเป็นพลังงานให้เหล่าเกษตรกรในโรงเรือนแล้ว ยังมีการใช้งานในเรือนกระจกเพื่อควบคุมอุณหภูมิ รวมถึงใช้เพื่อผันน้ำมาปลูกพืชในแปลงขนาดใหญ่เช่นกัน

จริงๆ แล้ว ไม่ใช่แค่ในต่างประเทศเท่านั้น ในประเทศไทยก็มีการใช้โซล่าเซลล์เช่นกันแม้ยังไม่แพร่หลายเท่าที่ควร ลองมาดูกันดีกว่าว่าในประเทศไทยนอกจากการให้พลังงานตามบ้านเรือนแล้ว ในด้านการเกษตรเราใช้โซล่าเซลล์รูปแบบใดบ้าง

เกษตรกรไทยยุคใหม่กับโซล่าเซลล์

เกษตรกรไทยมีการประยุกต์ใช้โซล่าเซลล์กับอุปกรณ์ทางการเกษตรเพิ่มขึ้นมากในช่วงสี่ห้าปีมานี้ เนื่องจากต้นทุนที่ถูกลงของโซล่าเซลล์รวมถึงการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ  ซึ่งมีการใช้งานหลักๆ ดังนี้

• เครื่องสูบน้ำ การประยุกต์ใช้โซล่าเซลล์เข้ากับเครื่องสูบน้ำคงเป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่แพร่หลายที่สุดสำหรับเกษตรกรไทย เนื่องจากการทำการเกษตรจำเป็นต้องใช้น้ำ แต่ในบางครั้งสภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย ทำให้แม่น้ำแห้งขอด ฝนไม่ตกตามฤดูกาล
  
  การประยุกต์เข้ากับเครื่องสูบน้ำ โดยเฉพาะเครื่องสูบน้ำบาดาล ทำให้เกษตรกรสามารถดึงน้ำมาใช้ยามกลางวันและพักเครื่องในเวลากลางคืนนอกเหนือจากนั้นยังมีการประยุกต์ใช้ระบบน้ำหยดเชื่อมต่อเข้ากับปั้มน้ำ ทำให้สามารถต่อตรงเพื่อให้น้ำจากพืชได้ทันที โดยมีการใช้ตามศูนย์ทดลองจังหวัดต่างๆ เช่น ระยอง กระบี่ สุรินทร์ ซึ่งระบบนี้ใช้น้ำน้อยกว่าระบบปกติถึง 80%

• ไฟส่องสว่าง ในพื้นที่บางจุดโดยเฉพาะเรือกสวนไร่นาที่ไฟฟ้าไม่สามารถเข้าถึงได้ การติดตั้งหลอดไฟอัตโนมัติที่ใช้โซล่าเซลล์จะช่วยอำนวยความสะดวกให้เกษตรกรสามารถดูแลสวนของตัวเองได้ง่ายขึ้น
  
  นอกเหนือจากใช้งานในไร่นา ไฟโซล่าเซลล์นี้ยังใช้งานในเพิง กระต๊อบ หรือในบ้าน เพื่ออำนวยความสะดวกได้อีกด้วยการใช้งานจริงของระบบโซล่าเซลล์ในการเกษตรไทยในปัจจุบัน มีจังหวัดไหน ใช้อะไรไปบ้าง แล้วเราสามารถพัฒนาระบบไหนให้ดียิ่งขึ้นได้บ้าง
• การเกษตรอัจฉริยะ (Smart Farm) ซึ่งเป็นการเกษตรสมัยใหม่ เน้นการเพาะปลูกในพื้นที่จำกัดและประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอื่นๆเข้าร่วม เช่น IoT ติดตั้งเข้ากับอุปกรณ์ตรวจสอบต่างๆ
  
  การมีโซล่าเซลล์อยู่ในพื้นที่จะทำให้อุปกรณ์นั้นๆทำงานได้เป็นเอกเทศมากขึ้น ไม่จำเป็นต้องอยู่ในพื้นที่ที่ไฟฟ้าเข้าถึงแบบสมัยก่อนการเกษตรแบบอัตโนมัตินี้โดยส่วนมากจะยังอยู่ในแปลงทดลอง หรือฟาร์มเล็กๆที่ตั้งใจจะประยุกต์ใช้เทคโนโลยีต่างๆให้ได้ประโยชน์สูงสุด

คงเห็นแล้วว่าจริงๆ การประยุกต์ใช้ระบบโซล่าเซลล์ไม่ใช่เรื่องไกลตัวของเราอีกต่อไป แม้ว่าในปัจจุบันยังไม่มีความแพร่หลายไปทั่วประเทศไทย แต่ในอนาคตนวัตกรรมเหล่านี้อาจกลายเป็นสิ่งที่เราได้เห็นจนชินตา การใช้พลังงานสะอาดจะเป็นเรื่องปกติของเกษตรกรในวันข้างหน้า เพราะว่าการพัฒนาจะเคลื่อนไปหาสิ่งที่ดีกว่าเสมอ