ปั้นโลกสีเขียวด้วย Smart Building (อาคารอัจฉริยะ)

ทุกวันนี้มองไปทางไหนก็มีตึก อาคาร บ้านเรือนมากมายเต็มไปหมด ผู้คนส่วนใหญ่โดยเฉพาะคนเมืองล้วนใช้ชีวิตอยู่ในอาคารตั้งแต่เช้าจรดค่ำ ในยุคนี้อาคารไม่ได้เป็นแค่สิ่งก่อสร้างหรือที่อยู่อาศัย แต่มันยังมีประโยชน์มากกว่านั้น

เวลาเราดูภาพยนตร์เกี่ยวกับโลกอนาคต เราจะเห็นอาคารที่แสนฉลาด มีระบบภายในทันสมัยน่าตื่นตาตื่นใจ อีกทั้งยังช่วยอำนวยความสะดวก แต่คุณรู้หรือไม่ว่าตึกอาคารสุดไฮเทคไม่ได้มีแค่ในภาพยนตร์เท่านั้น มันมีอยู่จริงในโลกปัจจุบันแล้ว เราเรียกว่า “Smart Building” หรือ “อาคารอัจฉริยะ”

Smart Building คืออะไร  

Smart Building (อาคารอัจฉริยะ) คือ อาคารที่มีระบบการบริหารจัดการอันชาญฉลาด โดยผสมผสานเทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ เพื่อให้เกิดความคุ้มค่าสูงสุด และมีการตอบสนองต่อผู้ใช้อาคารอีกด้วย

ในอดีตการจัดการพลังงานในอาคารนับว่าเป็นเรื่องยุ่งยาก แต่ปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีที่ก้าวหน้าขึ้นทำให้ระบบต่างๆ ในอาคารสามารถเชื่อมต่อกันได้ สามารถตรวจสอบการทำงาน ตรวจสอบข้อผิดพลาด และปรับระบบการทำงานได้ตามสถานการณ์

ตัวอย่างเทคโนโลยีที่ใช้ใน Smart Building ได้แก่

• ระบบออโตเมติก (Automatic system)
• เทคโนโลยีไร้สาย
• ระบบจัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูล
• ระบบควบคุมจากทางไกล
• ระบบอำนวยความสะดวก
• ระบบวัดค่าพลังงานที่ใช้
• เทคโนโลยีประหยัดพลังงาน

Smart Building ช่วยสิ่งแวดล้อมได้อย่างไร

เมื่อพูดถึงประโยชน์ของ Smart Building ต้องบอกว่าไม่ได้มีดีแค่มีการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย ช่วยให้ชีวิตสะดวกสบาย และปลอดภัยมากขึ้นเท่านั้น แต่ยังส่งผลเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อมด้วย เพราะปัญหาของอาคารส่วนใหญ่คือต้องใช้พลังงานจำนวนมาก อีกทั้งในอนาคตก็จะมีอาคารต่างๆ ผุดขึ้นมาอีกมากมาย หากไม่มีแนวคิด Smart Building เพื่ออนุรักษ์พลังงาน แน่นอนว่าย่อมส่งผลกระทบในระดับประเทศอย่างไม่ต้องสงสัย

ตัวอย่างเทคโนโลยีที่สามารถช่วยทำให้การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ หรือลดการใช้พลังงานที่ไม่จำเป็น เช่น “ระบบควบคุมอุณหภูมิ” หลายๆ อาคารมีการติดตั้งเซนเซอร์ปรับสภาพอากาศภายในอาคาร ทำให้สามารถควบคุมอุณหภูมิให้อยู่ในสภาวะที่เหมาะสม ลดการใช้พลังงานที่เกินความจำเป็น

เพื่อให้เข้าใจมากขึ้น เรามาดูตัวอย่าง Smart Building ของจริงในประเทศไทยที่โดดเด่นในเรื่องจัดการพลังงานกันดีกว่า

กรณีศึกษา อาคาร Energy Complex (EnCo)

ปตท. ร่วมมือกับบริษัทในกลุ่มปตท. อื่นๆ ในการพัฒนาอาคาร “Energy Complex (EnCo)” ภายใต้การบริหารงานของบริษัท เอนเนอร์ยี่ คอมเพล็กซ์ จํากัด เพื่อให้เป็นต้นแบบอาคารที่ให้ความสำคัญกับการประหยัดและอนุรักษ์พลังงานทั้งระบบไฟฟ้าอย่างครบวงจร และไม่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งได้ก่อสร้างเสร็จสมบูรณ์เมื่อปลายปี 2552

แนวคิดของอาคาร คือ ต้องการออกแบบและสร้างสรรค์ให้เป็นทั้งอาคารยั่งยืน (Sustainable Building) อาคารอัจฉริยะ (Intelligent Building) รวมทั้งเป็นอาคารเขียว (Green Building) ตามมาตรฐาน Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) ที่ใช้เทคโนโลยีและการออกแบบด้านสถาปัตยกรรมเพื่อช่วยประหยัดพลังงานสูงสุด

จุดเด่นที่ช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของอาคาร EnCo สรุปมาได้ดังนี้

เพิ่มพื้นที่สีเขียว

มีพื้นที่โล่งและพื้นที่สีเขียวรวมสูงกว่าที่กำหนด 287% (ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครที่กำหนดให้ต้องมีพื้นที่โล่งไม่ต่ำกว่า 10% ของพื้นที่) นอกจากนี้มีพื้นที่ว่างบนหลังคาอาคารจอดรถใช้ปลูกต้นไม้เพื่อเป็นฉนวนกันความร้อนธรรมชาติ เพิ่มอากาศบริสุทธิ์และสร้างสภาพแวดล้อมที่สวยงาม

รีไซเคิลระบบประปาและสุขาภิบาล

EnCo มีการบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพทำให้สามารถนำน้ำมาใช้ซ้ำได้กว่า 90% และประหยัดการใช้น้ำประปาได้ถึง 55.3%

• นำน้ำฝนมาใช้แทนน้ำประปาในชักโครกและรดน้ำต้นไม้ โดยออกแบบท่อน้ำฝนของแต่ละอาคาร และเก็บกักไว้ในบ่อเก็บน้ำฝน ซึ่งสามารถประหยัดน้ำได้มากกว่า 16,000 ลูกบาศก์เมตร/ปี
• นำน้ำทิ้งจากอ่างล้างหน้า (Gray Water) โดยน้ำส่วนนี้จะถูกลำเลียงมาทำการบำบัด และใช้ซ้ำในการชำระล้างสุขภัณฑ์ ซึ่งสามารถประหยัดน้ำได้มากกว่า 18,000 ลูกบาศก์เมตร/ปี
• ระบบรดน้ำต้นไม้อัตโนมัติ โดยมีอุปกรณ์ตั้งเวลา (Timer) และอุปกรณ์ตรวจจับความชื้น (Moisture Sensor) ในดิน เพื่อควบคุมการทำงาน

การอนุรักษ์พลังงาน

• ผนังกระจก ทำให้สามารถใช้ประโยชน์จากแสงธรรมชาติได้ ช่วยให้การใช้พลังงานไฟฟ้าแสงสว่างลง อีกทั้งยังเป็นกระจก 2 ชั้นที่บรรจุก๊าซเฉื่อยไว้ตรงกลาง สามารถลดความร้อนที่จะเข้าสู่อาคารได้
• ฉนวนกันความร้อนบนหลังคา
• ระบบควบคุมไฟฟ้าแสงสว่างบริเวณริมอาคาร โดยติดตั้งอุปกรณ์ตรวจความเข้มของแสง (Light Sensor) ทำงานร่วมกับระบบปิดไฟหรือหรี่ไฟอัตโนมัติ (Automatic Dimmer) ให้กับโคมไฟบริเวณพื้นที่ริมกระจก
• มอเตอร์ประสิทธิภาพสูง มีอายุการใช้งานยาวนานเพราะสูญเสียความร้อนต่ำและมีการสั่นสะเทือนน้อยกว่า จึงสามารถลดการใช้พลังงาน และลดต้นทุนในการบำรุงรักษาได้

ด้วยระบบการทำงานข้างต้น ทำให้ค่าดัชนีการใช้พลังงานทั้งอาคาร EnCo เท่ากับ 81.30 กิโลวัตต์-ชั่วโมง/ตารางเมตร/ปี เท่านั้น ในขณะที่อาคารทั่วไปจะมีค่า 140-200 กิโลวัตต์-ชั่วโมง/ตารางเมตร/ปี ดังนั้น EnCo จึงเป็นอาคารต้นแบบของอาคารอื่นๆ ที่สามารถลดพลังงานและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สรุป

เทคโนโลยีและนวัตกรรมในปัจจุบันและอนาคตจะให้ความสำคัญกับ “ความคุ้มค่า” และ “ความยั่งยืน” กันมากขึ้น เช่นเดียวกันกับ Smart Building อย่างอาคาร Energy Complex (EnCo) ที่มีประโยชน์ใช้สอยรอบด้าน ทั้งความสะดวกสบาย ความปลอดภัย ที่สำคัญคือช่วยประหยัดพลังงาน อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน

อย่างไรก็ตามถึงแม้ Smart Building มีเทคโนโลยีใหม่ๆ ออกมาเพื่อช่วยลดการใช้พลังงาน แต่สิ่งสำคัญสำหรับผู้ใช้อาคารคือ “จิตสำนึก” ช่วยกันประหยัดพลังงาน ใช้อย่างรู้คุณค่า นี่เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ขาดไม่ได้

ก้าวต่อไปของ Smart Building

Smart Building เป็นเพียงจุดเริ่มต้น เป้าหมายก้าวต่อไปของกลุ่ม ปตท. คือการร่วมมือกันหลายหน่วยงานเพื่อพัฒนา “Smart City (เมืองอัจฉริยะ)” ให้เกิดขึ้นในประเทศไทยและภูมิภาคเอเชีย ซึ่งจะกลายเป็นเมืองต้นแบบของการประหยัดพลังงานและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในอนาคต

…โลกในอนาคตที่เราเห็นในภาพยนตร์นั้นอยู่ไม่ไกลเกินจริงแล้ว…

คุณสามารถอ่านเรื่องราวเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Smart City ได้ ที่นี่